| Kończący I wojnę światową traktat wersalski zabraniał pokonanym Niemcom produkcji czołgów oraz tworzenia wojsk pancernych. Z tego powodu Niemcy, którzy nie mieli zamiaru respektować tego zakazu, wszelkie prace badawcze i projektować musieli prowadzić w najściślejszej tajemnicy. W 1922 roku w Rapallo ministrowie spraw zagranicznych Niemiec i Związku Sowieckiego podpisali traktat o wzajemnej "współpracy i przyjaźni". Jednym z owoców tego układu było utworzenie w 1926 roku doświadczalnego ośrodka broni pancernej pod Kazaniem w zachodniej Rosji. Z racji swojego położenia nad brzegiem rzeki Kama ośrodek zwany był jako Panzertruppenschule Kama. W 1931 roku stanowisko inspektora wojsk samochodowych objął generał-major Oswald Lutz, który na szefa swego sztabu wyznaczył ppłk. Heinza Guderiana. Nowe kierownictwo inspektoratu widziało potrzebę stworzenia lekkiego czołgu, który po zerwaniu przez Niemcy ograniczeń traktatu wersalskiego, mógłby być przeznaczony do szkolenia przyszłych kadr wojsk pancernych. Dotychczas bowiem na ćwiczeniach posługiwano się drewniano-tekturowymi makietami czołgów zamontowanymi na samochodach osobowych. W 1932 roku specyfikacje lekkiego czołgu o masie 5 ton przekazano do zakładów Rheinmetall-Borsig, MAN, Daimler-Benz, Henschel oraz Krupp. Po próbach prototypów Heereswaffenamt (Urząd Uzbrojenia Wojsk Lądowych) zakceptował konstrukcję zakładów Kruppa. Ponieważ Niemcy nadal obowiązywał traktat wersalski projekt w celach dezinformacyjnych ukryto pod kryptonimem Landwirschaftlicher Schlepper - LaS czyli ciągnik rolniczy. Inżynierowie zakładów Kruppa projektując podwozie nowego pojazdu wzorowali się na rozwiązaniach zastosowanych w brytyjskiej tankietce Carden Loyd MkIV (w 1929 roku dwa podwozia tego typu zakupili Rosjanie, a trzy lata później odkupili je od nich Niemcy). W wyniku prób pięciu pierwszych podwozi przeprowadzonych latem 1933 roku na poligonie w Kummersdorfie opracowano podwozie oznaczone jako 1LaS Krupp. Kadłub i wieżę czołgu uzbrojoną w dwa karabiny maszynowe Dreyse MG13 kalibru 7,92mm zaprojektowała wytwórnia Daimler-Benz. Załogę stanowiło dwóch ludzi: kierowca-mechanik i dowódca-celowniczy. Produkcję seryjną rozpoczęto w zakładach Henschla. Pod koniec kwietnia 1934 roku 15 pierwszych gotowych czołgów zaprezentowano Adolfowi Hitlerowi, zaś we wrześniu tego roku przekazano je do Oddziału Szkolenia Motorowego w Zossen, który stał się zaczątkiem 1 Pułku Pancernego. Po sformowaniu w 1935 roku w Ohrdruf 2 Pułku Pancernego także i on został wyposażony w czołgi tego typu. Wiosną 1935 roku Hitler wypowiedział postanowienia traktatu wersalskiego, a 21 maja w miejsce Reichswehry powstaje Wehrmacht. Od tego czasu informowano już oficjalnie o istnieniu jednostek pancer-
nych. Latem tego roku na poligonie w Münsterlager przeprowadzono czterotygodniowe manewry w których uczestniczyły czołgi obu pułków. Równocześnie zmieniono oznaczenie czołgu z 1A LaS Krupp na PzKpfw I (MG) Ausf. A SdKfz101. Czołgi PzKpfw I Ausf. A miały bardzo wiele wad konstrukcyjnych. Przede wszyskim miały zbyt słaby silnik Krupp M305 o mocy zaledwie 57KM.
PzKpfw I Ausf.B Próba zastąpienia go silnikiem dieslowskim Krupp M601 nie powiodła się. Ostatecznie zdecydowano zastosować 100-konny silnik Maybach NL38 TR - tak wyposażony czołg oznaczono PzKpfw I (MG)Ausf.B. Zamontowanie nowego silnika o znacznie większych wymiarach pociągnęło za sobą zmiany kadłuba oraz podwozia czołgu. Przedłużono m.in o 400mm przedział silnikowy, zmodyfikowano również wyprowadzenie i zamocowanie tłumika (w poprzedniej wersji były dwa tłumiki mocowane na błotnikach), a także dodano dodatkową parę kół nośnych i podtrzymujących (dotąd odpowiednio 4 i 3) oraz zmieniono zamocowanie koła napinającego i wspornika kół nośnych. Zastosowanie nowej jednostki napędowej znacznie poprawiło zdolności trakcyjne pojazdu i wyeliminowało dodatkowo jeszcze jedną bardzo poważną wadę silnika Krupp M305 - bardzo głośną jego pracę. Hałas powodował bardzo szybkie zmęczenie załogi co odbijało się na jej zdolności bojowej. Czołgi PzKpfw I Ausf. B produkowano początkowo w zakładach Henschel i Krupp-Gruson (1935-37) później w zakładach MAN (1936-37) oraz Wegmann (do 1938 roku). Maksimum produkcji przypadło na rok 1935, kiedy to zbudowano przeszła 800 egzemplarzy czołgu PzKpfw I. Łącznie zbudowano 1493 czołgi obu typów. Chrzest bojowy czołgi PzKpfw I przeszły w hiszpańskiej wojnie domowej. W momencie inwazji na Polskę w 1939 roku aż 1445 tych pojazdów było w służbie co stanowiło 46,4% wszystkich sił
PzKpfw I Ausf.B Panzerwaffe w tym czasie. Jednak już wtedy, wiedziano, że czołg ten nie nadaje się do użycia w pierwszej linii walki ze względu na małą siłę ognia i słabe opancerzenie (7-13 mm), dlatego w czasie ataku na Francję w 1940 roku użyto jedynie 523 wozy, choć w Niemczech i w Polsce było ich jeszcze znacznie więcej. Pod koniec 1941 r. PzKpfw I Ausf. A i B został wycofany ze służby liniowej, choć jego wersja jako wozu dowodzenia była użytkowana aż do drugiej połowy 1942 roku. |
|
| W latach 1934-35 czołgi PzKpfw I nie miały radiostacji. Po rozpoczęciu ich montowania (z przodu przedziału bojowego) okazało się, że kierowca-mechanik, który miał ją obsługiwać, nie jest w stanie równocześnie prowadzić czołgu i zajmować się radiostacją. Dlatego, aby zapewnić dobrą koordynację działań formacji pancernych postanowiono zbudować specjalny pojazd dowodzenia, wyposażony w radiostację obsługiwaną przez radiotelegrafistę. Projekt wozu powstał w zakładach Kruppa pod koniec 1935 roku. Od 1936 roku otrzymały one oznaczenie Kleiner Panzer Befehlswagen (KlPzBfWg) SdKfz265 czyli mały wóz dowodzenia. W latach 1935-38 w zakładach Daimler-Benz wyprodukowano na podwoziach PzKpfw I Ausf. B 200 wozów dowodzenia. Pojazdy te były budowane w dwóch odmianach 2KlB i 3KlB różniących się tylko drobnymi elementami wyposażenia. |
|
Czołgi lekkie